โครงงาน
เรื่อง สบู่สมุนไพรจากกลีเซอรีนธรรมชาติ
จัดทำโดย
นาย ชานนท์ เอิบสุข เลขที่
8
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4/2
เสนอ
นายธนดล คำเสมอ
โรงเรียนบัวเชดวิทยา
ภาคเรียนที่ 2
ปีการศึกษา 2556
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา
เขต 33
บทคัดย่อ
โครงงานวิทยาศาสตร์
เรื่องสบู่สมุนไพรจากกลีเซอรีนธรรมชาตินี้ จัดทำขึ้นเพื่อ เรียนรู้วิธีการทำสบู่
เพราะสบู่เป็นของใช้ที่จำเป็นในชีวิตประจำวัน
ทุกวันเราอาบน้ำต้องใช้สบู่เพื่อการขจัดสิ่งสกปรกออกจากร่างกาย
ซึ่งคนส่วนมากมักจะเลือกสบู่ที่สามารถทำความสะอาดได้ดีมากๆ จนไม่คำนึงถึงผล เสียที่จะเกิดกับผิวในภายหลัง
ปัจจุบันสบู่มีมากมายหลายชนิดให้เราเลือกใช้
ตามความเหมาะสมและความชอบของแต่ละบุคคล บางชนิดก็ผสมสมุนไพร บางชนิดก็ผสมสารเคมี
เช่น Triclocarban เพื่อ ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย
ซึ่งผู้ใช้บางรายอาจเกิดอาการแพ้สารเคมี หากใช้บ่อยเกินไป แต่เรารู้จักสบู่เหล่านั้น ดีเพียงไร และจะมีสัก
กี่คนที่ใส่ใจในรายละเอียดว่าสบู่แต่ละก้อนมีส่วนประกอบสำคัญอะไรบ้าง สบู่
ที่ดีจะต้องมีส่วนประกอบสำคัญที่จำเป็นและมีประโยชน์ต่อผิว
ซึ่งนอกจากจะทำให้สบู่ที่ได้ทำความ
สะอาด ผิวได้ดีแล้ว ยังสามารถบำรุงผิวได้อีกด้วย
ทั้งนี้ สบู่เป็นสิ่งที่เราต้องใช้เป็นประจำทุกวัน หาก เราคัดสรร
สบู่ที่ดีมีคุณภาพ
จะทำให้เรามีสุขภาพผิวของที่ดีอยู่คู่กับเราไปตลอดนานเท่านาน
ในสภาวะเศรษฐกิจถดถอย การผลิตสบู่สมุนไพรใช้เอง
น่าจะเป็นแนวทางหนึ่งที่ลดค่าใช้จ่าย ช่วยเหลือเศรษฐกิจประชาชนชุมชนได้มาก
เพราะวัตถุดิบหลักที่ใช้เป็นวัสดุที่ผลิตเองในประเทศ เกษตรกรสามารถปลูกพืชน้ำมัน
และสกัดน้ำมันโดยวิธรการง่าย ๆ นำมาใช้เป็นวัตถุดิบหลัก นอกจากนี้
ในแหล่งชุมชนที่ มีไขมันสัตว์เหลือใช้
อีกทั้งสมุนไพร หาได้ในประเทศมากมาย การผลิตสบู่ผสมสมุนไพร จึงเป็นการสนับ สนุน
การนำสารจากวัสดุธรรมชาติที่ผลิตได้เองมาใช้ประโยชน์อย่างคุ้มค่าราคาถูก
ประหยัดและใช้ได้ ง่าย
จึงน่าที่จะผลิตสบู่สมุนไพร เพื่อนำมาใช้ชำระล้างทำความสะอาดร่างกายและของใช้หรือใช้ซักเสื้อ ผ้าแทนผงซักฟอกได้ ก่อนที่จะทำการผลิตสบู่สมุนไพร
จำเป็นต้องศึกษาวิธีการผลิตอย่างละเอียดก่อน
เพื่อความปลอดภัยและและจะได้สบู่ที่มีคุณภาพดี
ผลที่คาดว่าจะได้รับ
1.
สามารถนำสบู่ที่ผลิตออกมาไปขายได้
2.
ผลิตสบู่เป็นที่น่าสนใจของคนทั่วไป
3.
สามารถนำมาใช้เป็นของฝากหรือของชำร่วยได้
กิตติกรรมประกาศ
ในการทำโครงงานวิทยาศาสตร์
เรื่องสบู่สมุนไพรจากกลีเซอรีนธรรมชาติ ในครั้งนี้ คณะผู้จัดทำโครงงานวิทยาศาสตร์
ได้รับความอนุเคราะห์จากบุคคลภายนอก ได้แก่ กลุ่มแม่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง
ชาวบ้านในแถบพื้นที่ใกล้เคียง ที่ให้คำแนะนำปรึกษาเกี่ยวกับกลีเซอรีนธรรมชาติที่ทางกลุ่มแม่บ้านได้ทำการผลิตกันขึ้นมาเองจากวัตถุดิบ
ที่ปลอดสารเคมี และได้ให้คำแนะนำในเรื่องของการทำสบู่
วิธีการทำสบู่อย่างถูกต้องและถูกวิธีตลอดจน
อธิบาย ถึงการเตรียมอุปกรณ์ต่างๆที่จำเป็นต้องใช้ในการนำมาทำสบู่และสามารถนำไปลงมือปฏิบัติจริง
ในการจัดทำโครงงาน ชิ้นนี้
และได้คำแนะนำปรึกษาในการทำโครงงานอย่างเป็นกันเอง รวมทั้งแนวคิด
ตลอดจนข้อบกพร่องต่างๆ ที่ต้องแก้ไข
ทำให้คณะผู้จัดทำสามารถแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นในการทำโครงงานชิ้นนี้ได้
จนโครงงานเรื่องนี้ เสร็จสมบูรณ์
คณะผู้จัดทำจึงขอกราบขอบพระคุณเป็นอย่างสูงมา ณ โอกาสนี้
ผู้จัดทำ
บทที่ 1
บทนำ
ที่มาและความสำคัญของโครงงาน
สบู่ เป็นเครื่องสำอางชนิดหนึ่งที่ใช้ในการทำความสะอาดร่างกาย
เดิมใช้เพื่อทำความสะอาดร่างกายเท่านั้น ปัจจุบันกระบวนการผลิตสบู่
มีการเพิ่มส่วนผสมอื่นๆ เพื่อให้สบู่มีสรรพคุณตรงตามความต้องการของผู้บริโภคมากขึ้น
เช่น มีสีสรรที่สวยงามน่าใช้ มีกลิ่นหอม และมีสรรพคุณทางยาในทางการค้า
มีการใช้สารสังเคราะห์เพิ่มขึ้นทำให้ผลิตภัณฑ์น่าใช้ บรรจุภัณฑ์สวยงามแต่แฝงไป
ด้วยสารเคมีที่เป็นอันตราย มีพิษตกค้างและราคาสูง ปัจจุบันนิยมใช้พืชสมุนไพรที่มีอยู่ในธรรมชาติมาเป็นส่วนผสมเพิ่มเติมในสบู่
แทนการใช้สารเคมีสังเคราะห์ พืชสมุนไพรที่ใช้ มีสาระสำคัญและมีสรรพคุณทางยา เช่น มีน้ำมันหอมระเหยที่มีกลิ่นเฉพาะใช้ในการบำบัดโรค
มีสีสรรสวยงาม หาง่ายราคาถูก ประหยัด ปลอดภัย ไร้สารสังเคราะห์ และไม่มีพิษตกค้าง ทำให้สบู่สมุนไพรที่ผลิตขึ้นจากผลิตภัณฑ์ธรรมชาติมีคุณลักษณะเฉพาะที่หลากหลาย
จึงเป็นบทพิสูจน์ให้เห็นถึงความมหัศจรรย์
ของสบู่สมุนไพรที่มีคุณค่ายิ่งของภูมิปัญญาไทย เชื่อว่าทุกคนไม่ว่าจะเป็นเพศไหน
วัยไหน หรือชาติไหน คงไม่มีใครไม่รู้จักหรือไม่เคยใช้ “สบู่” ในการ นำมาถู
ผสมกับน้ำเพื่อชำระล้างสิ่งสกปรกและทำความสะอาดร่างกาย ที่มาตั้งแต่สมัยโบราณ
เพราะในการใช้ชีวิตประจำวันของคนทุกคนต้องมีการอาบน้ำกันอยู่ทุกวัน
โดยปกติคนส่วนใหญ่เฉลี่ย ก็อาบน้ำวันละสองครั้ง และปัจจุบันนี้ สบู่ก็มีมากมายหลาย ชนิดให้ได้เลือกใช้
ตามความเหมาะสม และความชอบของแต่ละบุคคล
แต่จะมีใครทราบหรือไม่ว่าสบู่ส่วนใหญ่ที่ใช้กันอยู่ล้วนแล้วแต่มีส่วน ผสมที่ เป็นพิษของสารซักฟอก และสารเคมี
และเศษที่หลงเหลือในอุตสาหกรรม จากการกลั่นน้ำมัน
และปิโตรเลียม
เคมีรวมถึงวัตถุกันเสีย ซึ่งสารเหล่านี้ล้วนส่งผลร้ายต่อสัตว์และคน
และที่มากกว่านั้น คือ ผิวสามารถดูดซึมของเสียเหล่านี้ได้ถึง 60%
ดังนั้นทางเราจึงได้ศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับการทำสบู่
แล้วจัดทำสบู่สมุนไพรขึ้นมาจากกลีเซอรีนธรรมชาติ
ที่ใช้ได้ผลอย่างดียิ่ง อีกทั้งยังไม่มีสารเคมีหรือสารพิษปนมาอีกด้วย สบู่นั้นเป็นผลจากปฏิกิริยาเคมีของส่วนผสมพื้นฐาน
คือน้ำด่าง (Sodium Hydroxide หรือ Potassium Hydroxide) กับน้ำมัน ซึ่งในที่นี้ทำ
มาจากน้ำมันมะพร้าว ปฏิกิริยาเคมีนี้เรียกว่า Saponification ซึ่งจะทำให้ได้เกลือในรูปของแข็งที่ลื่นและ มีฟอง ที่เราเรียกกันว่าสบู่ โรงงานอุตสาหกรรมส่วนใหญ่มักจะใช้กากน้ำมันปิโตรเลียมเป็นเบสในการทำสบู่
ซึ่งโมเลกุลของน้ำมันปิโตรเลียมจะมีขนาดใหญ่จนผิวไม่สามารถซึมซับได้
และยังก่อให้เกิดอาการ
อุดตันได้อีกด้วย
นอกจากนี้ส่วนประกอบสำคัญทุกชนิดที่ใช้ในกระบวนการผลิต ยังเป็นผลิตภัณฑ์ที่
ได้จากธรรมชาติ คุณจึงมั่นใจได้ว่าไม่มีสารสังเคราะห์ใดๆ เจือปนอยู่ในสบู่
จึงเป็นสบู่ธรรมชาติที่มีความปลอดภัย
วัตถุประสงค์
1.
เพื่อทำสบู่จากกลีเซอรีนธรรมชาติ
2.
เพื่อศึกษาวิธีการทำสบู่สมุนไพร
3.
เพื่อนำสบู่ที่ทำมาใช้ให้เกิดประโยชน์กับตัวเอง
4.
เพื่อการลงมือปฏิบัติจริง
5.
เพื่อเป็นประสบการณ์ในด้านของการศึกษาและเรียนรู้นอกสถานที่
6.
เพื่อเป็นหนทางหารายได้และนำไปประกอบธุรกิจในขั้นต่อไป
7.
เพื่อฝึกการปฏิบัติงานร่วมกันอย่างเป็นหมู่คณะ
8.
เพื่อศึกษาทักษะกระบวนการ
การแก้ปัญหา ด้วยวิธีการทางวิทยาศาสตร์
9.
เพื่อฝึกการคิดวิเคราะห์ในการทำรูปแบบต่างๆของสบู่
10.
เพื่อศึกษาสรรพคุณของพืชสมุนไพรชนิดต่างๆที่จะนำมาเป็นส่วนผสมในการทำสบู่
11.
เพื่อให้มีสบู่ที่ผลิตจากสมุนไพรธรรมชาติ
12.
เพื่อที่จะให้สบู่สมุนไพรเป็นที่รู้จักของคนทั่วไป
สมมติฐาน
1.
สบู่กลีเซอรีนธรรมชาติผสมสมุนไพรต่างชนิดกัน
สามารถทำความสะอาดผิวกายได้ต่างกัน
2.
สบู่กลีเซอรีนธรรมชาติที่ผสม
มะขามกับน้ำผึ้ง ทำความสะอาดผิวได้ดีที่สุด
3.
สบู่กลีเซอรีนธรรมชาติไม่มีสารเคมีใดๆจึงไม่เป็นโทษต่อร่างกาย
ตัวแปรต้น สบู่กลีเซอรีนธรรมชาติ
ตัวแปรตาม ความสะอาดของผิวกาย
ตัวแปรควบคุม ปริมาณสบู่ผสมสมุนไพร
ขอบเขตการศึกษา
การทำสบู่สมุนไพรจากกลีเซอรีนธรรมชาตินั้น
จะได้สบู่สมุนไพรหลากหลายรูปแบบ
และหลากหลายชนิด
ก็ขึ้นอยู่กับแบบพิมพ์ที่จะนำมาพิมพ์สบู่กับสมุนไพรชนิดต่างๆที่นำม
ผสมกับกลีเซอรีน ทำให้ได้สบู่ตามที่เราต้องการ
โดยสบู่ที่ได้มานั้นจะไม่มีสารพิษหรือสารเคมี
ใดๆที่จะตกค้างภายในร่างกายของเราได้เลย เมื่อเรานำสบู่ที่ทำมาใช้
เพราะส่วนผสมที่นำ มาทำนั้น
ล้วนแล้วแต่ทำมาจากธรรมชาติทั้งสิ้น
บทที่ 2
เอกสารที่เกี่ยวข้อง
สบู่
สบู่ เป็นสิ่งที่ใช้ในการทำความสะอาดร่างกาย เช่น การอาบน้ำ การล้างมือ
สบู่จะช่วยละลายไขมัน ทำให้การชำระล้างสะอาดมากขึ้น
สบู่คืออะไร
สบู่ (soap) คือสารเคมีที่เกิดจากการทำปฏิกิริยากันระหว่างโซเดียมไฮดรอกไซด์(ด่าง,โซดาไฟ, (NaOH,) และน้ำมันที่มาจากสัตว์หรือพืช
มีส่วนผสมระหว่างกรด(ไขมัน)กับเบส(ด่าง) ในอัตราส่วนที่ทำให้สามารถทำความสะอาดได้ดี และไม่เป็นอันตรายต่อผิว คือมีค่า pH อยู่ระหว่าง 8-10
ใช้ชำระล้างร่างกายควบคู่กับการอาบน้ำ ทำมาจากไขมันสัตว์ผสมกับน้ำหอม โซดาไฟ และวัตถุดิบอื่นๆ
มีส่วนผสมระหว่างกรด(ไขมัน)กับเบส(ด่าง) ในอัตราส่วนที่ทำให้สามารถทำความสะอาดได้ดี และไม่เป็นอันตรายต่อผิว คือมีค่า pH อยู่ระหว่าง 8-10
ใช้ชำระล้างร่างกายควบคู่กับการอาบน้ำ ทำมาจากไขมันสัตว์ผสมกับน้ำหอม โซดาไฟ และวัตถุดิบอื่นๆ
สบู่ก้อน คือส่วนผสมระหว่างกรด(ไขมัน)กับเบส(ด่าง)
ในอัตราส่วนที่ทำให้สามารถทำความสะอาดได้ดี และไม่เป็นอันตรายต่อผิว คือมีค่า pH อยู่ระหว่าง
8-10 (ในเอกสารจดแจ้งของ อย.ให้ผู้ผลิตสบู่ก้อนระบุว่ามีค่า ph ไม่เกิน
11) กรดหรือกรดไขมัน เช่นน้ำมันพืช
ไขมันสัตว์ เบส เช่นโซดาไฟ โดยทั่วไปอัตราส่วนผสมที่เหมาะสมคือเมื่อผสมกันแล้วควรจะเหลือกรดไขมันอยู่ประมาณ
5% หากไม่มีเครื่องมือในการวัดค่า pH ให้เก็บสบู่เอาไว้อย่างน้อย
15-30 วันเพื่อให้ค่า pH ลดลง
อยู่ในอัตราที่เหมาะสม
กรด(ไขมัน)และเบส(ด่าง)ที่นำมาทำสบู่ ไขมันแต่ละชนิดประกอบด้วยกรดไขมันมากกว่า 1 ชนิด
ตามธรรมชาติกรดไขมันเหล่านี้จะไม่อยู่อิสระ แต่รวมตัวกับสารกลีเซอรอลในไขมันอยู่ในรูปกลีเซอไรด์ เมื่อด่างทำปฏิกิริยากับกรดไขมัน
กรดไขมันจะหลุดออกจากกลีเซอไรด์ รวมตัวเป็นสบู่
สารที่เกาะอยู่กับกรดไขมันก็จะหลุดออกมาเป็นกลีเซอรีน ปฏิกิริยาของ
กรดไขมันแต่ละชนิดเมื่อรวมตัวกับด่างแล้ว จะให้สบู่ที่มีคุณสมบัติแตกต่างกัน เช่น กรดลอริก (lauric acid) มีมากในน้ำมันมะพร้าว เป็นกรดไขมันที่ทำปฏิกิริยากับด่างแล้วให้สารที่มีฟองมาก เป็นต้น
คุณสมบัติของสบู่ที่ได้จากกรดไขมันต่างชนิดกัน
1.
น้ำมันมะพร้าว สบู่ที่ผลิตได้มีเนื้อแข็ง กรอบ แตกง่าย สีขาวข้น มีฟองมากเป็นครีม
ให้ฟองที่คงทนพอควร เมื่อใช้แล้วทำให้ผิวแห้ง
2.
น้ำมันปาล์ม ให้สบู่ที่แข็งเล็กน้อย
มีฟองน้อย ฟองคงทนอยู่นาน มีคุณสมบัติในการชะล้างได้ดี แต่ทำให้ผิวแห้ง
3.
น้ำมันรำข้าว ให้วิตามินอีมาก
ทำให้สบู่มีความชุ่มชื้น บำรุงผิว ช่วยลดความแห้งของผิว
4.
น้ำมันถั่วเหลือง เป็นน้ำมันที่เข้าได้ดีกับน้ำมันอื่น ให้ความชุ่มชื้น รักษาผิว
แต่เก็บไว้ได้ไม่นาน มีกลิ่นหืนง่าย
5.
น้ำมันงา เป็นน้ำมันที่ให้วิตามินอี
และให้ความชุ่มชื้น รักษาผิว แต่มีกลิ่นเฉพาะตัว
6.
น้ำมันมะกอก ทำให้ได้สบู่ที่แข็งพอสมควร
ใช้ได้นาน มีฟองเป็นครีมนุ่มนวลมาก ให้ความชุ่มชื้น ไม่ทำให้ผิวแห้ง
7.
น้ำมันละหุ่ง ช่วยทำให้สบู่มีฟองขนาดเล็กจำนวนมาก ทำให้สบู่เป็นเนื้อเดียวกันดี
สบู่ไม่แตก ทำให้สบู่มีความนุ่มเนียน และช่วยให้ผิวนุ่ม
8.
น้ำมันเมล็ดทานตะวัน ทำให้สบู่นุ่มขึ้น แต่ฟองน้อย
9.
ไขมันวัว จะได้สบู่ที่มีเนื้อแข็งสีขาวอายุการใช้งานนานมีฟองน้อย
ทนนาน แต่นุ่มนวล
10. ไขมันหมู จะได้สบู่ที่มีเนื้อแข็ง
อายุการใช้งานนาน ฟองน้อย แต่ทนนาน
11. ขี้ผึ้ง ได้สบู่เนื้อแข็ง อายุการใช้งานนาน
ฟองน้อย แต่ทนนาน
12. ไขมันแพะ ได้สบู่เนื้อนุ่ม
ได้ความชุ่มชื้นแก่ผิว ผิวนุ่มเนียน
เบส(ด่าง)ที่ใช้มี
3 ชนิด คือ
1.
ขี้เถ้า
ใช้ในการผลิตสบู่ในสมัยโบราณ ปัจจุบันมีการพัฒนาใช้เป็นด่างแทน
2.
โซดาไฟ หรือโซเดียมไฮดรอกไซด์ ทำปฏิกิริยาได้สบู่ก้อนแข้ง
3.
โพแทสเซียมไฮดรอกไซด์ ทำปฏิกิริยาได้สบู่เหลว
ความสำคัญของสบู่
สบู่ คือ
ของใช้ที่จำเป็นในชีวิตประจำวัน
ทุกวันเราอาบน้ำต้องใช้สบู่เพื่อการขจัดสิ่งสกปรกออกจากร่างกาย
ซึ่งคนส่วนมากมักจะเลือกสบู่ที่สามารถทำความสะอาดได้ดีมากๆ
จนไม่คำนึงถึงผลเสียที่จะเกิดกับผิวในภายหลัง ปัจจุบันสบู่มีมากมายหลายชนิดให้เราเลือกใช้
ตามความเหมาะสมและความชอบของแต่ละบุคคล แต่เรารู้จักสบู่เหล่านั้นดีเพียงไร
และจะมีสักกี่คนที่ใส่ใจในรายละเอียดว่าสบู่แต่ละก้อนมีส่วนประกอบสำคัญอะไรบ้าง
สบู่ที่ดีจะต้องมีส่วนประกอบสำคัญที่จำเป็นและมีประโยชน์ต่อผิว
ซึ่งนอกจากจะทำให้สบู่ที่ได้ทำความสะอาดผิวได้ดีแล้ว ยังสามารถบำรุงผิวได้อีกด้วย
ทั้งนี้ สบู่เป็นสิ่งที่เราต้องใช้เป็นประจำทุกวัน หากเราคัดสรรสบู่ที่ดีมีคุณภาพ
จะทำให้เรามีสุขภาพผิวของที่ดีอยู่คู่กับเราไปตลอดนานเท่านาน
บทที่ 3
วิธีการดำเนินงาน
วัสดุอุปกรณ์ในการทำสบู่
1.
กลีเซอรีน 2
กิโลกรัม
2.
มีด 1 ด้าม
3.
เขียง 1 อัน
4.
ถาด 1 ใบ
5.
หม้อ 1 ใบ
6.
เตาแก๊ส 1 อัน
7.
ไม้พาย 1
อัน
8.
แอลกอฮอล์บริสุทธิ์ 1 ขวด
9.
ถุงแก้ว ไม่จำกัดจำนวน
10.
ลวดมัดถุงแก้ว ไม่จำกัดจำนวน
11.
สติ๊กเกอร์ติดหน้าซอง ไม่จำกัดจำนวน
12.
น้ำผึ้ง 1 ขวด
13.
มะขาม 1 ถุง
14.
ดอกอัญชัน ตามใจชอบ
15.
ผงขมิ้นชัน 1 ขีด
16.
ผงไพล 1 ขีด
17.
นมสด 1 กระป๋อง
18.
กากกาแฟ ตามใจชอบ
19.
แม่พิมพ์สบู่ 3
อัน
20.
แผ่นใสซีน 1 ม้วน
วิธีการดำเนินการ
1.
หั่นกลีเซอรีนให้เป็นชิ้นเล็นๆ
2.
นำกลีเซอรีนใส่หม้อแล้วนำไปตั้งไฟอ่อนๆ
3.
รอให้กลีเซอรีนละลายจนหมดโดยไม่ต้องคนมากเพราะจะทำให้เกิดฟอง
4.
รอจนกลีเซอรีนละลายจนหมดแล้วจึงใส่สมุนไพรที่เราได้จัดเตรียมไว้
5.
อาจจะใส่ขมิ้นผสมน้ำผึ้งลงไปตามชอบ
6.
อาจใส่สีหรือกลิ่นตามชอบลงไป ( หรือใช้สีตามธรรมชาติของสมุนไพร
)
7.
ใช้ไม้พายคนส่วนผสมให้เข้ากันโดยคนเบาๆอย่าคนแรงเพราะจะทำให้เกิดฟอง
8.
เมื่อส่วนผสมเข้ากันดีจึงปิดไฟ
9.
นำสบู่ที่ได้เทใส่แม่พิมพ์ที่เตรียมไว้
10.
แล้วจึงนำแอลกอฮอล์ 95 %
ที่เตรียมไว้ฉีดที่แม่พิมพ์เพื่อไล่ฟองสบู่ออกให้หมด
11. แล้วจึงตั้งทิ้งไว้รอให้สบู่แข็งตัวประมาณ 30
นาที
12.
เมื่อสบู่แข็งตัวดีแล้วจึงแกะออกจากแม่พิมพ์แล้วเก็บให้มิดชิดอย่างให้โดนลม
13.
นำสบู่ที่ได้ใส่บรรจุภัณฑ์ที่ได้เตรียมไว้แล้วตกแต่งให้สวยงาม
14.
เสร็จแล้วค่ะสบู่สมุนไพรจากกลีเซอรีนธรรมชาติ
บทที่ 4
ผลการดำเนินงาน
ค่าใช่จ่ายในการทำสบู่
ลำดับที่
|
รายการ
|
จำนวน
|
หน่วยนับ
|
ยอดเงิน (ต่อหน่วย)
|
ยอดเงินรวม
|
(บาท)
|
(บาท)
|
||||
1
|
กลีเซอรีน
|
2
|
กก.
|
200.00
|
400.00
|
2
|
ถุงแก้ว
|
1
|
ขีด
|
40.00
|
40.00
|
3
|
สติ๊กเกอร์ติดหน้าซอง
|
5
|
แผ่น
|
5.00
|
25.00
|
4
|
ลวดมัดถุงแก้ว
|
5
|
เส้น
|
5.00
|
25.00
|
5
|
น้ำผึ้ง
|
1
|
ขวด
|
60.00
|
60.00
|
6
|
ผงขมิ้น
|
1
|
ขีด
|
25.00
|
25.00
|
7
|
ผงไพล
|
1
|
ขีด
|
20.00
|
20.00
|
8
|
มะขามเปียก
|
1
|
ถุง
|
10.00
|
10.00
|
9
|
นมสด
|
1
|
กระป๋อง
|
20.00
|
20.00
|
10
|
กากกาแฟ
|
-
|
|||
11
|
ไม้พาย
|
1
|
อัน
|
20.00
|
20.00
|
12
|
แบบพิมพ์สบู่
|
2
|
แบบ
|
105.00
|
210.00
|
ยอดรวมทั้งหมด
|
510.00
|
855.00
|
|||
วัสดุอุปกรณ์ในการทำรูปเล่มและฟิวเจอร์บอร์ดพีเซนท์
1.
ฟิวเจอร์บอร์ด 3 แผ่น
2.
กระดาษอังกฤษ 5 แผ่น
3.
อุปกรณ์ตกแต่งขอบ 1
ชุด
4.
สติ๊กเกอร์ติดขอบ 2 อัน
5.
รูปตุ๊กตาตกแต่ง 5 อัน
6.
กาวลาเท็กซ์ 1 ขวด
7.
กาวสองหน้าแบบบาง 1 ม้วน
8.
กรรไกร 1 อัน
9.
หน้าปกรายงาน 2 แผ่น
10.
สันปก 1 อัน
11.
ปกใส 2 แผ่น
12.
กระดาษ A4 1 รีม
13.
ที่เจาะรู 1 อัน
14.
เชือกสี 3 เส้น
15.
ไม้บรรทัด 1 อัน
ค่าใช่จ่ายในการทำโครงงาน
ลำดับที่
|
รายการ
|
จำนวน
|
หน่วยนับ
|
ยอดเงิน (ต่อหน่วย)
|
ยอดเงินรวม
|
(บาท)
|
(บาท)
|
||||
1
|
ฟิวเจอร์บอร์ด
|
3
|
แผ่น
|
20.00
|
60.00
|
2
|
กระดาษอังกฤษ
|
5
|
แผ่น
|
10.00
|
50.00
|
3
|
อุปกรณ์ตกแต่ง
|
1
|
ชุด
|
20.00
|
20.00
|
4
|
กระดาษ
A4
|
1
|
รีม
|
112.00
|
112.00
|
5
|
สติ๊กเกอร์ติดขอบ
|
2
|
อัน
|
10.00
|
20.00
|
6
|
ปกใส
|
2
|
แผ่น
|
3.00
|
6.00
|
7
|
หน้าปกหนา
|
2
|
แผ่น
|
3.00
|
6.00
|
8
|
สันปก
|
1
|
อัน
|
6.00
|
6.00
|
9
|
ที่เจาะรู
|
1
|
อัน
|
30.00
|
30.00
|
10
|
กรรไกร
|
1
|
อัน
|
10.00
|
10.00
|
11
|
กาวสองหน้าแบบบาง
|
1
|
ม้วน
|
10.00
|
10.00
|
12
|
กาวลาเท็กซ์
|
1
|
ขวด
|
15.00
|
15.00
|
13
|
รูปตุ๊กตาตกแต่ง
|
5
|
อัน
|
6.00
|
30.00
|
14
|
เชือกสี
|
3
|
เส้น
|
10.00
|
30.00
|
ยอดรวมทั้งหมด
|
265.00
|
405.00
|
|||
บทที่ 5
สรุปและอภิปรายผลการทดลอง
สรุปผลการทำโครงงาน
กลีเซอลีนธรรมชาติสามารสนำมาผสมกับสมุนไพรชนิดต่าง ๆ
ได้เพื่อให้ได้สบู่สมุนไพรตามความต้องการของ ผู้ใช้ โดยที่ปราศจากสารเคมีต่างๆ
ที่เป็นอันตรายต่อร่างกายในระยะยาว
ผิวหนังของคนเราต่างกันเราจึงเลือกใช้สบู่ที่ต่างชนิดกัน จึงมีสบู่หลากหลายให้คุณได้เลือกใช้
บางคนก็ชอบใช้ขมิ้น
บางคนก็ชอบใช้น้ำผึ้ง ดังนั้น
เราจึงสามารถทำเองได้โดยใช้กลีเซอรีนจากธรรมชาตินี้
สมุนไพรที่ใช้ก็หาได้ง่ายในท้องถิ่นราคาไม่แพงและยังให้ประโยชน์ต่อผิวเราได้ดีอีกด้วย
ข้อเสนอแนะ
1.
ใช้แอลกอฮอล์
95% ฉีดหลังจากเทสบู่ลงแบบพิมพ์เพื่อไล่ฟองอากาศ
2.
นำสมุนไพรชนิดอื่นที่ชื่นชอบมาผสมลงในสบู่
เช่น มะเฟือง
3.
สบู่ที่แกะออกจากแม่พิมพ์แล้วไม่ควรปล่อยให้โดยลมเพราะจะทำให้สบู่มีฟองน้อยลงจึงควรรีบห่อบรรจุภัณฑ์ที
ประโยชน์ที่ได้รับ
- ได้ทำสบู่สมุนไพรขึ้นมาจากกลีเซอรีนธรรมชาติ
- ได้รู้ถึงวิธีการทำสบู่อย่างถูกต้องโดยละเอียด
- ได้ลงมือค้นคว้าหาข้อมูลและปฏิบัติจริง
- ได้รับความรู้และประสบการณ์จากการทำสบู่
- ได้สบู่มาเป็นหนทางหารายได้และนำไปประกอบธุรกิจในขั้นต่อไปได้
- ได้ฝึกการปฏิบัติงานร่วมกันอย่างเป็นหมู่คณะ
- ได้ฝึกทักษะกระบวนการคิดวิเคราะห์และการแก้ปัญหาด้วยวิธีการทางวิทยาศาสตร์
- ได้รู้สรรพคุณของพืชสมุนไพรชนิดต่างๆที่สามารถนำมาทำสบู่ได้
- ได้สบู่ที่ทำจากสมุนไพรซึ่งปราศจากสารตกค้าง
และสามารถนำมาใช้เองได้
บรรณานุกรม
โครงงาน
เรื่อง สบู่สมุนไพรจากกลีเซอรีนธรรมชาติ
จัดทำโดย
นาย ชานนท์ เอิบสุข เลขที่
8
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4/2
เสนอ
นายธนดล คำเสมอ
โรงเรียนบัวเชดวิทยา
ภาคเรียนที่ 2
ปีการศึกษา 2556
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา
เขต 33
บทคัดย่อ
โครงงานวิทยาศาสตร์
เรื่องสบู่สมุนไพรจากกลีเซอรีนธรรมชาตินี้ จัดทำขึ้นเพื่อ เรียนรู้วิธีการทำสบู่
เพราะสบู่เป็นของใช้ที่จำเป็นในชีวิตประจำวัน
ทุกวันเราอาบน้ำต้องใช้สบู่เพื่อการขจัดสิ่งสกปรกออกจากร่างกาย
ซึ่งคนส่วนมากมักจะเลือกสบู่ที่สามารถทำความสะอาดได้ดีมากๆ จนไม่คำนึงถึงผล เสียที่จะเกิดกับผิวในภายหลัง
ปัจจุบันสบู่มีมากมายหลายชนิดให้เราเลือกใช้
ตามความเหมาะสมและความชอบของแต่ละบุคคล บางชนิดก็ผสมสมุนไพร บางชนิดก็ผสมสารเคมี
เช่น Triclocarban เพื่อ ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย
ซึ่งผู้ใช้บางรายอาจเกิดอาการแพ้สารเคมี หากใช้บ่อยเกินไป แต่เรารู้จักสบู่เหล่านั้น ดีเพียงไร และจะมีสัก
กี่คนที่ใส่ใจในรายละเอียดว่าสบู่แต่ละก้อนมีส่วนประกอบสำคัญอะไรบ้าง สบู่
ที่ดีจะต้องมีส่วนประกอบสำคัญที่จำเป็นและมีประโยชน์ต่อผิว
ซึ่งนอกจากจะทำให้สบู่ที่ได้ทำความ
สะอาด ผิวได้ดีแล้ว ยังสามารถบำรุงผิวได้อีกด้วย
ทั้งนี้ สบู่เป็นสิ่งที่เราต้องใช้เป็นประจำทุกวัน หาก เราคัดสรร
สบู่ที่ดีมีคุณภาพ
จะทำให้เรามีสุขภาพผิวของที่ดีอยู่คู่กับเราไปตลอดนานเท่านาน
ในสภาวะเศรษฐกิจถดถอย การผลิตสบู่สมุนไพรใช้เอง
น่าจะเป็นแนวทางหนึ่งที่ลดค่าใช้จ่าย ช่วยเหลือเศรษฐกิจประชาชนชุมชนได้มาก
เพราะวัตถุดิบหลักที่ใช้เป็นวัสดุที่ผลิตเองในประเทศ เกษตรกรสามารถปลูกพืชน้ำมัน
และสกัดน้ำมันโดยวิธรการง่าย ๆ นำมาใช้เป็นวัตถุดิบหลัก นอกจากนี้
ในแหล่งชุมชนที่ มีไขมันสัตว์เหลือใช้
อีกทั้งสมุนไพร หาได้ในประเทศมากมาย การผลิตสบู่ผสมสมุนไพร จึงเป็นการสนับ สนุน
การนำสารจากวัสดุธรรมชาติที่ผลิตได้เองมาใช้ประโยชน์อย่างคุ้มค่าราคาถูก
ประหยัดและใช้ได้ ง่าย
จึงน่าที่จะผลิตสบู่สมุนไพร เพื่อนำมาใช้ชำระล้างทำความสะอาดร่างกายและของใช้หรือใช้ซักเสื้อ ผ้าแทนผงซักฟอกได้ ก่อนที่จะทำการผลิตสบู่สมุนไพร
จำเป็นต้องศึกษาวิธีการผลิตอย่างละเอียดก่อน
เพื่อความปลอดภัยและและจะได้สบู่ที่มีคุณภาพดี
ผลที่คาดว่าจะได้รับ
1.
สามารถนำสบู่ที่ผลิตออกมาไปขายได้
2.
ผลิตสบู่เป็นที่น่าสนใจของคนทั่วไป
3.
สามารถนำมาใช้เป็นของฝากหรือของชำร่วยได้
กิตติกรรมประกาศ
ในการทำโครงงานวิทยาศาสตร์
เรื่องสบู่สมุนไพรจากกลีเซอรีนธรรมชาติ ในครั้งนี้ คณะผู้จัดทำโครงงานวิทยาศาสตร์
ได้รับความอนุเคราะห์จากบุคคลภายนอก ได้แก่ กลุ่มแม่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง
ชาวบ้านในแถบพื้นที่ใกล้เคียง ที่ให้คำแนะนำปรึกษาเกี่ยวกับกลีเซอรีนธรรมชาติที่ทางกลุ่มแม่บ้านได้ทำการผลิตกันขึ้นมาเองจากวัตถุดิบ
ที่ปลอดสารเคมี และได้ให้คำแนะนำในเรื่องของการทำสบู่
วิธีการทำสบู่อย่างถูกต้องและถูกวิธีตลอดจน
อธิบาย ถึงการเตรียมอุปกรณ์ต่างๆที่จำเป็นต้องใช้ในการนำมาทำสบู่และสามารถนำไปลงมือปฏิบัติจริง
ในการจัดทำโครงงาน ชิ้นนี้
และได้คำแนะนำปรึกษาในการทำโครงงานอย่างเป็นกันเอง รวมทั้งแนวคิด
ตลอดจนข้อบกพร่องต่างๆ ที่ต้องแก้ไข
ทำให้คณะผู้จัดทำสามารถแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นในการทำโครงงานชิ้นนี้ได้
จนโครงงานเรื่องนี้ เสร็จสมบูรณ์
คณะผู้จัดทำจึงขอกราบขอบพระคุณเป็นอย่างสูงมา ณ โอกาสนี้
ผู้จัดทำ
บทที่ 1
บทนำ
ที่มาและความสำคัญของโครงงาน
สบู่ เป็นเครื่องสำอางชนิดหนึ่งที่ใช้ในการทำความสะอาดร่างกาย
เดิมใช้เพื่อทำความสะอาดร่างกายเท่านั้น ปัจจุบันกระบวนการผลิตสบู่
มีการเพิ่มส่วนผสมอื่นๆ เพื่อให้สบู่มีสรรพคุณตรงตามความต้องการของผู้บริโภคมากขึ้น
เช่น มีสีสรรที่สวยงามน่าใช้ มีกลิ่นหอม และมีสรรพคุณทางยาในทางการค้า
มีการใช้สารสังเคราะห์เพิ่มขึ้นทำให้ผลิตภัณฑ์น่าใช้ บรรจุภัณฑ์สวยงามแต่แฝงไป
ด้วยสารเคมีที่เป็นอันตราย มีพิษตกค้างและราคาสูง ปัจจุบันนิยมใช้พืชสมุนไพรที่มีอยู่ในธรรมชาติมาเป็นส่วนผสมเพิ่มเติมในสบู่
แทนการใช้สารเคมีสังเคราะห์ พืชสมุนไพรที่ใช้ มีสาระสำคัญและมีสรรพคุณทางยา เช่น มีน้ำมันหอมระเหยที่มีกลิ่นเฉพาะใช้ในการบำบัดโรค
มีสีสรรสวยงาม หาง่ายราคาถูก ประหยัด ปลอดภัย ไร้สารสังเคราะห์ และไม่มีพิษตกค้าง ทำให้สบู่สมุนไพรที่ผลิตขึ้นจากผลิตภัณฑ์ธรรมชาติมีคุณลักษณะเฉพาะที่หลากหลาย
จึงเป็นบทพิสูจน์ให้เห็นถึงความมหัศจรรย์
ของสบู่สมุนไพรที่มีคุณค่ายิ่งของภูมิปัญญาไทย เชื่อว่าทุกคนไม่ว่าจะเป็นเพศไหน
วัยไหน หรือชาติไหน คงไม่มีใครไม่รู้จักหรือไม่เคยใช้ “สบู่” ในการ นำมาถู
ผสมกับน้ำเพื่อชำระล้างสิ่งสกปรกและทำความสะอาดร่างกาย ที่มาตั้งแต่สมัยโบราณ
เพราะในการใช้ชีวิตประจำวันของคนทุกคนต้องมีการอาบน้ำกันอยู่ทุกวัน
โดยปกติคนส่วนใหญ่เฉลี่ย ก็อาบน้ำวันละสองครั้ง และปัจจุบันนี้ สบู่ก็มีมากมายหลาย ชนิดให้ได้เลือกใช้
ตามความเหมาะสม และความชอบของแต่ละบุคคล
แต่จะมีใครทราบหรือไม่ว่าสบู่ส่วนใหญ่ที่ใช้กันอยู่ล้วนแล้วแต่มีส่วน ผสมที่ เป็นพิษของสารซักฟอก และสารเคมี
และเศษที่หลงเหลือในอุตสาหกรรม จากการกลั่นน้ำมัน
และปิโตรเลียม
เคมีรวมถึงวัตถุกันเสีย ซึ่งสารเหล่านี้ล้วนส่งผลร้ายต่อสัตว์และคน
และที่มากกว่านั้น คือ ผิวสามารถดูดซึมของเสียเหล่านี้ได้ถึง 60%
ดังนั้นทางเราจึงได้ศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับการทำสบู่
แล้วจัดทำสบู่สมุนไพรขึ้นมาจากกลีเซอรีนธรรมชาติ
ที่ใช้ได้ผลอย่างดียิ่ง อีกทั้งยังไม่มีสารเคมีหรือสารพิษปนมาอีกด้วย สบู่นั้นเป็นผลจากปฏิกิริยาเคมีของส่วนผสมพื้นฐาน
คือน้ำด่าง (Sodium Hydroxide หรือ Potassium Hydroxide) กับน้ำมัน ซึ่งในที่นี้ทำ
มาจากน้ำมันมะพร้าว ปฏิกิริยาเคมีนี้เรียกว่า Saponification ซึ่งจะทำให้ได้เกลือในรูปของแข็งที่ลื่นและ มีฟอง ที่เราเรียกกันว่าสบู่ โรงงานอุตสาหกรรมส่วนใหญ่มักจะใช้กากน้ำมันปิโตรเลียมเป็นเบสในการทำสบู่
ซึ่งโมเลกุลของน้ำมันปิโตรเลียมจะมีขนาดใหญ่จนผิวไม่สามารถซึมซับได้
และยังก่อให้เกิดอาการ
อุดตันได้อีกด้วย
นอกจากนี้ส่วนประกอบสำคัญทุกชนิดที่ใช้ในกระบวนการผลิต ยังเป็นผลิตภัณฑ์ที่
ได้จากธรรมชาติ คุณจึงมั่นใจได้ว่าไม่มีสารสังเคราะห์ใดๆ เจือปนอยู่ในสบู่
จึงเป็นสบู่ธรรมชาติที่มีความปลอดภัย
วัตถุประสงค์
1.
เพื่อทำสบู่จากกลีเซอรีนธรรมชาติ
2.
เพื่อศึกษาวิธีการทำสบู่สมุนไพร
3.
เพื่อนำสบู่ที่ทำมาใช้ให้เกิดประโยชน์กับตัวเอง
4.
เพื่อการลงมือปฏิบัติจริง
5.
เพื่อเป็นประสบการณ์ในด้านของการศึกษาและเรียนรู้นอกสถานที่
6.
เพื่อเป็นหนทางหารายได้และนำไปประกอบธุรกิจในขั้นต่อไป
7.
เพื่อฝึกการปฏิบัติงานร่วมกันอย่างเป็นหมู่คณะ
8.
เพื่อศึกษาทักษะกระบวนการ
การแก้ปัญหา ด้วยวิธีการทางวิทยาศาสตร์
9.
เพื่อฝึกการคิดวิเคราะห์ในการทำรูปแบบต่างๆของสบู่
10.
เพื่อศึกษาสรรพคุณของพืชสมุนไพรชนิดต่างๆที่จะนำมาเป็นส่วนผสมในการทำสบู่
11.
เพื่อให้มีสบู่ที่ผลิตจากสมุนไพรธรรมชาติ
12.
เพื่อที่จะให้สบู่สมุนไพรเป็นที่รู้จักของคนทั่วไป
สมมติฐาน
1.
สบู่กลีเซอรีนธรรมชาติผสมสมุนไพรต่างชนิดกัน
สามารถทำความสะอาดผิวกายได้ต่างกัน
2.
สบู่กลีเซอรีนธรรมชาติที่ผสม
มะขามกับน้ำผึ้ง ทำความสะอาดผิวได้ดีที่สุด
3.
สบู่กลีเซอรีนธรรมชาติไม่มีสารเคมีใดๆจึงไม่เป็นโทษต่อร่างกาย
ตัวแปรต้น สบู่กลีเซอรีนธรรมชาติ
ตัวแปรตาม ความสะอาดของผิวกาย
ตัวแปรควบคุม ปริมาณสบู่ผสมสมุนไพร
ขอบเขตการศึกษา
การทำสบู่สมุนไพรจากกลีเซอรีนธรรมชาตินั้น
จะได้สบู่สมุนไพรหลากหลายรูปแบบ
และหลากหลายชนิด
ก็ขึ้นอยู่กับแบบพิมพ์ที่จะนำมาพิมพ์สบู่กับสมุนไพรชนิดต่างๆที่นำม
ผสมกับกลีเซอรีน ทำให้ได้สบู่ตามที่เราต้องการ
โดยสบู่ที่ได้มานั้นจะไม่มีสารพิษหรือสารเคมี
ใดๆที่จะตกค้างภายในร่างกายของเราได้เลย เมื่อเรานำสบู่ที่ทำมาใช้
เพราะส่วนผสมที่นำ มาทำนั้น
ล้วนแล้วแต่ทำมาจากธรรมชาติทั้งสิ้น
บทที่ 2
เอกสารที่เกี่ยวข้อง
สบู่
สบู่ เป็นสิ่งที่ใช้ในการทำความสะอาดร่างกาย เช่น การอาบน้ำ การล้างมือ
สบู่จะช่วยละลายไขมัน ทำให้การชำระล้างสะอาดมากขึ้น
สบู่คืออะไร
สบู่ (soap) คือสารเคมีที่เกิดจากการทำปฏิกิริยากันระหว่างโซเดียมไฮดรอกไซด์(ด่าง,โซดาไฟ, (NaOH,) และน้ำมันที่มาจากสัตว์หรือพืช
มีส่วนผสมระหว่างกรด(ไขมัน)กับเบส(ด่าง) ในอัตราส่วนที่ทำให้สามารถทำความสะอาดได้ดี และไม่เป็นอันตรายต่อผิว คือมีค่า pH อยู่ระหว่าง 8-10
ใช้ชำระล้างร่างกายควบคู่กับการอาบน้ำ ทำมาจากไขมันสัตว์ผสมกับน้ำหอม โซดาไฟ และวัตถุดิบอื่นๆ
มีส่วนผสมระหว่างกรด(ไขมัน)กับเบส(ด่าง) ในอัตราส่วนที่ทำให้สามารถทำความสะอาดได้ดี และไม่เป็นอันตรายต่อผิว คือมีค่า pH อยู่ระหว่าง 8-10
ใช้ชำระล้างร่างกายควบคู่กับการอาบน้ำ ทำมาจากไขมันสัตว์ผสมกับน้ำหอม โซดาไฟ และวัตถุดิบอื่นๆ
สบู่ก้อน คือส่วนผสมระหว่างกรด(ไขมัน)กับเบส(ด่าง)
ในอัตราส่วนที่ทำให้สามารถทำความสะอาดได้ดี และไม่เป็นอันตรายต่อผิว คือมีค่า pH อยู่ระหว่าง
8-10 (ในเอกสารจดแจ้งของ อย.ให้ผู้ผลิตสบู่ก้อนระบุว่ามีค่า ph ไม่เกิน
11) กรดหรือกรดไขมัน เช่นน้ำมันพืช
ไขมันสัตว์ เบส เช่นโซดาไฟ โดยทั่วไปอัตราส่วนผสมที่เหมาะสมคือเมื่อผสมกันแล้วควรจะเหลือกรดไขมันอยู่ประมาณ
5% หากไม่มีเครื่องมือในการวัดค่า pH ให้เก็บสบู่เอาไว้อย่างน้อย
15-30 วันเพื่อให้ค่า pH ลดลง
อยู่ในอัตราที่เหมาะสม
กรด(ไขมัน)และเบส(ด่าง)ที่นำมาทำสบู่ ไขมันแต่ละชนิดประกอบด้วยกรดไขมันมากกว่า 1 ชนิด
ตามธรรมชาติกรดไขมันเหล่านี้จะไม่อยู่อิสระ แต่รวมตัวกับสารกลีเซอรอลในไขมันอยู่ในรูปกลีเซอไรด์ เมื่อด่างทำปฏิกิริยากับกรดไขมัน
กรดไขมันจะหลุดออกจากกลีเซอไรด์ รวมตัวเป็นสบู่
สารที่เกาะอยู่กับกรดไขมันก็จะหลุดออกมาเป็นกลีเซอรีน ปฏิกิริยาของ
กรดไขมันแต่ละชนิดเมื่อรวมตัวกับด่างแล้ว จะให้สบู่ที่มีคุณสมบัติแตกต่างกัน เช่น กรดลอริก (lauric acid) มีมากในน้ำมันมะพร้าว เป็นกรดไขมันที่ทำปฏิกิริยากับด่างแล้วให้สารที่มีฟองมาก เป็นต้น
คุณสมบัติของสบู่ที่ได้จากกรดไขมันต่างชนิดกัน
1.
น้ำมันมะพร้าว สบู่ที่ผลิตได้มีเนื้อแข็ง กรอบ แตกง่าย สีขาวข้น มีฟองมากเป็นครีม
ให้ฟองที่คงทนพอควร เมื่อใช้แล้วทำให้ผิวแห้ง
2.
น้ำมันปาล์ม ให้สบู่ที่แข็งเล็กน้อย
มีฟองน้อย ฟองคงทนอยู่นาน มีคุณสมบัติในการชะล้างได้ดี แต่ทำให้ผิวแห้ง
3.
น้ำมันรำข้าว ให้วิตามินอีมาก
ทำให้สบู่มีความชุ่มชื้น บำรุงผิว ช่วยลดความแห้งของผิว
4.
น้ำมันถั่วเหลือง เป็นน้ำมันที่เข้าได้ดีกับน้ำมันอื่น ให้ความชุ่มชื้น รักษาผิว
แต่เก็บไว้ได้ไม่นาน มีกลิ่นหืนง่าย
5.
น้ำมันงา เป็นน้ำมันที่ให้วิตามินอี
และให้ความชุ่มชื้น รักษาผิว แต่มีกลิ่นเฉพาะตัว
6.
น้ำมันมะกอก ทำให้ได้สบู่ที่แข็งพอสมควร
ใช้ได้นาน มีฟองเป็นครีมนุ่มนวลมาก ให้ความชุ่มชื้น ไม่ทำให้ผิวแห้ง
7.
น้ำมันละหุ่ง ช่วยทำให้สบู่มีฟองขนาดเล็กจำนวนมาก ทำให้สบู่เป็นเนื้อเดียวกันดี
สบู่ไม่แตก ทำให้สบู่มีความนุ่มเนียน และช่วยให้ผิวนุ่ม
8.
น้ำมันเมล็ดทานตะวัน ทำให้สบู่นุ่มขึ้น แต่ฟองน้อย
9.
ไขมันวัว จะได้สบู่ที่มีเนื้อแข็งสีขาวอายุการใช้งานนานมีฟองน้อย
ทนนาน แต่นุ่มนวล
10. ไขมันหมู จะได้สบู่ที่มีเนื้อแข็ง
อายุการใช้งานนาน ฟองน้อย แต่ทนนาน
11. ขี้ผึ้ง ได้สบู่เนื้อแข็ง อายุการใช้งานนาน
ฟองน้อย แต่ทนนาน
12. ไขมันแพะ ได้สบู่เนื้อนุ่ม
ได้ความชุ่มชื้นแก่ผิว ผิวนุ่มเนียน
เบส(ด่าง)ที่ใช้มี
3 ชนิด คือ
1.
ขี้เถ้า
ใช้ในการผลิตสบู่ในสมัยโบราณ ปัจจุบันมีการพัฒนาใช้เป็นด่างแทน
2.
โซดาไฟ หรือโซเดียมไฮดรอกไซด์ ทำปฏิกิริยาได้สบู่ก้อนแข้ง
3.
โพแทสเซียมไฮดรอกไซด์ ทำปฏิกิริยาได้สบู่เหลว
ความสำคัญของสบู่
สบู่ คือ
ของใช้ที่จำเป็นในชีวิตประจำวัน
ทุกวันเราอาบน้ำต้องใช้สบู่เพื่อการขจัดสิ่งสกปรกออกจากร่างกาย
ซึ่งคนส่วนมากมักจะเลือกสบู่ที่สามารถทำความสะอาดได้ดีมากๆ
จนไม่คำนึงถึงผลเสียที่จะเกิดกับผิวในภายหลัง ปัจจุบันสบู่มีมากมายหลายชนิดให้เราเลือกใช้
ตามความเหมาะสมและความชอบของแต่ละบุคคล แต่เรารู้จักสบู่เหล่านั้นดีเพียงไร
และจะมีสักกี่คนที่ใส่ใจในรายละเอียดว่าสบู่แต่ละก้อนมีส่วนประกอบสำคัญอะไรบ้าง
สบู่ที่ดีจะต้องมีส่วนประกอบสำคัญที่จำเป็นและมีประโยชน์ต่อผิว
ซึ่งนอกจากจะทำให้สบู่ที่ได้ทำความสะอาดผิวได้ดีแล้ว ยังสามารถบำรุงผิวได้อีกด้วย
ทั้งนี้ สบู่เป็นสิ่งที่เราต้องใช้เป็นประจำทุกวัน หากเราคัดสรรสบู่ที่ดีมีคุณภาพ
จะทำให้เรามีสุขภาพผิวของที่ดีอยู่คู่กับเราไปตลอดนานเท่านาน
บทที่ 3
วิธีการดำเนินงาน
วัสดุอุปกรณ์ในการทำสบู่
1.
กลีเซอรีน 2
กิโลกรัม
2.
มีด 1 ด้าม
3.
เขียง 1 อัน
4.
ถาด 1 ใบ
5.
หม้อ 1 ใบ
6.
เตาแก๊ส 1 อัน
7.
ไม้พาย 1
อัน
8.
แอลกอฮอล์บริสุทธิ์ 1 ขวด
9.
ถุงแก้ว ไม่จำกัดจำนวน
10.
ลวดมัดถุงแก้ว ไม่จำกัดจำนวน
11.
สติ๊กเกอร์ติดหน้าซอง ไม่จำกัดจำนวน
12.
น้ำผึ้ง 1 ขวด
13.
มะขาม 1 ถุง
14.
ดอกอัญชัน ตามใจชอบ
15.
ผงขมิ้นชัน 1 ขีด
16.
ผงไพล 1 ขีด
17.
นมสด 1 กระป๋อง
18.
กากกาแฟ ตามใจชอบ
19.
แม่พิมพ์สบู่ 3
อัน
20.
แผ่นใสซีน 1 ม้วน
วิธีการดำเนินการ
1.
หั่นกลีเซอรีนให้เป็นชิ้นเล็นๆ
2.
นำกลีเซอรีนใส่หม้อแล้วนำไปตั้งไฟอ่อนๆ
3.
รอให้กลีเซอรีนละลายจนหมดโดยไม่ต้องคนมากเพราะจะทำให้เกิดฟอง
4.
รอจนกลีเซอรีนละลายจนหมดแล้วจึงใส่สมุนไพรที่เราได้จัดเตรียมไว้
5.
อาจจะใส่ขมิ้นผสมน้ำผึ้งลงไปตามชอบ
6.
อาจใส่สีหรือกลิ่นตามชอบลงไป ( หรือใช้สีตามธรรมชาติของสมุนไพร
)
7.
ใช้ไม้พายคนส่วนผสมให้เข้ากันโดยคนเบาๆอย่าคนแรงเพราะจะทำให้เกิดฟอง
8.
เมื่อส่วนผสมเข้ากันดีจึงปิดไฟ
9.
นำสบู่ที่ได้เทใส่แม่พิมพ์ที่เตรียมไว้
10.
แล้วจึงนำแอลกอฮอล์ 95 %
ที่เตรียมไว้ฉีดที่แม่พิมพ์เพื่อไล่ฟองสบู่ออกให้หมด
11. แล้วจึงตั้งทิ้งไว้รอให้สบู่แข็งตัวประมาณ 30
นาที
12.
เมื่อสบู่แข็งตัวดีแล้วจึงแกะออกจากแม่พิมพ์แล้วเก็บให้มิดชิดอย่างให้โดนลม
13.
นำสบู่ที่ได้ใส่บรรจุภัณฑ์ที่ได้เตรียมไว้แล้วตกแต่งให้สวยงาม
14.
เสร็จแล้วค่ะสบู่สมุนไพรจากกลีเซอรีนธรรมชาติ
บทที่ 4
ผลการดำเนินงาน
ค่าใช่จ่ายในการทำสบู่
ลำดับที่
|
รายการ
|
จำนวน
|
หน่วยนับ
|
ยอดเงิน (ต่อหน่วย)
|
ยอดเงินรวม
|
(บาท)
|
(บาท)
|
||||
1
|
กลีเซอรีน
|
2
|
กก.
|
200.00
|
400.00
|
2
|
ถุงแก้ว
|
1
|
ขีด
|
40.00
|
40.00
|
3
|
สติ๊กเกอร์ติดหน้าซอง
|
5
|
แผ่น
|
5.00
|
25.00
|
4
|
ลวดมัดถุงแก้ว
|
5
|
เส้น
|
5.00
|
25.00
|
5
|
น้ำผึ้ง
|
1
|
ขวด
|
60.00
|
60.00
|
6
|
ผงขมิ้น
|
1
|
ขีด
|
25.00
|
25.00
|
7
|
ผงไพล
|
1
|
ขีด
|
20.00
|
20.00
|
8
|
มะขามเปียก
|
1
|
ถุง
|
10.00
|
10.00
|
9
|
นมสด
|
1
|
กระป๋อง
|
20.00
|
20.00
|
10
|
กากกาแฟ
|
-
|
|||
11
|
ไม้พาย
|
1
|
อัน
|
20.00
|
20.00
|
12
|
แบบพิมพ์สบู่
|
2
|
แบบ
|
105.00
|
210.00
|
ยอดรวมทั้งหมด
|
510.00
|
855.00
|
|||
วัสดุอุปกรณ์ในการทำรูปเล่มและฟิวเจอร์บอร์ดพีเซนท์
1.
ฟิวเจอร์บอร์ด 3 แผ่น
2.
กระดาษอังกฤษ 5 แผ่น
3.
อุปกรณ์ตกแต่งขอบ 1
ชุด
4.
สติ๊กเกอร์ติดขอบ 2 อัน
5.
รูปตุ๊กตาตกแต่ง 5 อัน
6.
กาวลาเท็กซ์ 1 ขวด
7.
กาวสองหน้าแบบบาง 1 ม้วน
8.
กรรไกร 1 อัน
9.
หน้าปกรายงาน 2 แผ่น
10.
สันปก 1 อัน
11.
ปกใส 2 แผ่น
12.
กระดาษ A4 1 รีม
13.
ที่เจาะรู 1 อัน
14.
เชือกสี 3 เส้น
15.
ไม้บรรทัด 1 อัน
ค่าใช่จ่ายในการทำโครงงาน
ลำดับที่
|
รายการ
|
จำนวน
|
หน่วยนับ
|
ยอดเงิน (ต่อหน่วย)
|
ยอดเงินรวม
|
(บาท)
|
(บาท)
|
||||
1
|
ฟิวเจอร์บอร์ด
|
3
|
แผ่น
|
20.00
|
60.00
|
2
|
กระดาษอังกฤษ
|
5
|
แผ่น
|
10.00
|
50.00
|
3
|
อุปกรณ์ตกแต่ง
|
1
|
ชุด
|
20.00
|
20.00
|
4
|
กระดาษ
A4
|
1
|
รีม
|
112.00
|
112.00
|
5
|
สติ๊กเกอร์ติดขอบ
|
2
|
อัน
|
10.00
|
20.00
|
6
|
ปกใส
|
2
|
แผ่น
|
3.00
|
6.00
|
7
|
หน้าปกหนา
|
2
|
แผ่น
|
3.00
|
6.00
|
8
|
สันปก
|
1
|
อัน
|
6.00
|
6.00
|
9
|
ที่เจาะรู
|
1
|
อัน
|
30.00
|
30.00
|
10
|
กรรไกร
|
1
|
อัน
|
10.00
|
10.00
|
11
|
กาวสองหน้าแบบบาง
|
1
|
ม้วน
|
10.00
|
10.00
|
12
|
กาวลาเท็กซ์
|
1
|
ขวด
|
15.00
|
15.00
|
13
|
รูปตุ๊กตาตกแต่ง
|
5
|
อัน
|
6.00
|
30.00
|
14
|
เชือกสี
|
3
|
เส้น
|
10.00
|
30.00
|
ยอดรวมทั้งหมด
|
265.00
|
405.00
|
|||
บทที่ 5
สรุปและอภิปรายผลการทดลอง
สรุปผลการทำโครงงาน
กลีเซอลีนธรรมชาติสามารสนำมาผสมกับสมุนไพรชนิดต่าง ๆ
ได้เพื่อให้ได้สบู่สมุนไพรตามความต้องการของ ผู้ใช้ โดยที่ปราศจากสารเคมีต่างๆ
ที่เป็นอันตรายต่อร่างกายในระยะยาว
ผิวหนังของคนเราต่างกันเราจึงเลือกใช้สบู่ที่ต่างชนิดกัน จึงมีสบู่หลากหลายให้คุณได้เลือกใช้
บางคนก็ชอบใช้ขมิ้น
บางคนก็ชอบใช้น้ำผึ้ง ดังนั้น
เราจึงสามารถทำเองได้โดยใช้กลีเซอรีนจากธรรมชาตินี้
สมุนไพรที่ใช้ก็หาได้ง่ายในท้องถิ่นราคาไม่แพงและยังให้ประโยชน์ต่อผิวเราได้ดีอีกด้วย
ข้อเสนอแนะ
1.
ใช้แอลกอฮอล์
95% ฉีดหลังจากเทสบู่ลงแบบพิมพ์เพื่อไล่ฟองอากาศ
2.
นำสมุนไพรชนิดอื่นที่ชื่นชอบมาผสมลงในสบู่
เช่น มะเฟือง
3.
สบู่ที่แกะออกจากแม่พิมพ์แล้วไม่ควรปล่อยให้โดยลมเพราะจะทำให้สบู่มีฟองน้อยลงจึงควรรีบห่อบรรจุภัณฑ์ที
ประโยชน์ที่ได้รับ
- ได้ทำสบู่สมุนไพรขึ้นมาจากกลีเซอรีนธรรมชาติ
- ได้รู้ถึงวิธีการทำสบู่อย่างถูกต้องโดยละเอียด
- ได้ลงมือค้นคว้าหาข้อมูลและปฏิบัติจริง
- ได้รับความรู้และประสบการณ์จากการทำสบู่
- ได้สบู่มาเป็นหนทางหารายได้และนำไปประกอบธุรกิจในขั้นต่อไปได้
- ได้ฝึกการปฏิบัติงานร่วมกันอย่างเป็นหมู่คณะ
- ได้ฝึกทักษะกระบวนการคิดวิเคราะห์และการแก้ปัญหาด้วยวิธีการทางวิทยาศาสตร์
- ได้รู้สรรพคุณของพืชสมุนไพรชนิดต่างๆที่สามารถนำมาทำสบู่ได้
- ได้สบู่ที่ทำจากสมุนไพรซึ่งปราศจากสารตกค้าง
และสามารถนำมาใช้เองได้
บรรณานุกรม
โครงงาน
เรื่อง สบู่สมุนไพรจากกลีเซอรีนธรรมชาติ
จัดทำโดย
นาย ชานนท์ เอิบสุข เลขที่
8
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4/2
เสนอ
นายธนดล คำเสมอ
โรงเรียนบัวเชดวิทยา
ภาคเรียนที่ 2
ปีการศึกษา 2556
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา
เขต 33
บทคัดย่อ
โครงงานวิทยาศาสตร์
เรื่องสบู่สมุนไพรจากกลีเซอรีนธรรมชาตินี้ จัดทำขึ้นเพื่อ เรียนรู้วิธีการทำสบู่
เพราะสบู่เป็นของใช้ที่จำเป็นในชีวิตประจำวัน
ทุกวันเราอาบน้ำต้องใช้สบู่เพื่อการขจัดสิ่งสกปรกออกจากร่างกาย
ซึ่งคนส่วนมากมักจะเลือกสบู่ที่สามารถทำความสะอาดได้ดีมากๆ จนไม่คำนึงถึงผล เสียที่จะเกิดกับผิวในภายหลัง
ปัจจุบันสบู่มีมากมายหลายชนิดให้เราเลือกใช้
ตามความเหมาะสมและความชอบของแต่ละบุคคล บางชนิดก็ผสมสมุนไพร บางชนิดก็ผสมสารเคมี
เช่น Triclocarban เพื่อ ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย
ซึ่งผู้ใช้บางรายอาจเกิดอาการแพ้สารเคมี หากใช้บ่อยเกินไป แต่เรารู้จักสบู่เหล่านั้น ดีเพียงไร และจะมีสัก
กี่คนที่ใส่ใจในรายละเอียดว่าสบู่แต่ละก้อนมีส่วนประกอบสำคัญอะไรบ้าง สบู่
ที่ดีจะต้องมีส่วนประกอบสำคัญที่จำเป็นและมีประโยชน์ต่อผิว
ซึ่งนอกจากจะทำให้สบู่ที่ได้ทำความ
สะอาด ผิวได้ดีแล้ว ยังสามารถบำรุงผิวได้อีกด้วย
ทั้งนี้ สบู่เป็นสิ่งที่เราต้องใช้เป็นประจำทุกวัน หาก เราคัดสรร
สบู่ที่ดีมีคุณภาพ
จะทำให้เรามีสุขภาพผิวของที่ดีอยู่คู่กับเราไปตลอดนานเท่านาน
ในสภาวะเศรษฐกิจถดถอย การผลิตสบู่สมุนไพรใช้เอง
น่าจะเป็นแนวทางหนึ่งที่ลดค่าใช้จ่าย ช่วยเหลือเศรษฐกิจประชาชนชุมชนได้มาก
เพราะวัตถุดิบหลักที่ใช้เป็นวัสดุที่ผลิตเองในประเทศ เกษตรกรสามารถปลูกพืชน้ำมัน
และสกัดน้ำมันโดยวิธรการง่าย ๆ นำมาใช้เป็นวัตถุดิบหลัก นอกจากนี้
ในแหล่งชุมชนที่ มีไขมันสัตว์เหลือใช้
อีกทั้งสมุนไพร หาได้ในประเทศมากมาย การผลิตสบู่ผสมสมุนไพร จึงเป็นการสนับ สนุน
การนำสารจากวัสดุธรรมชาติที่ผลิตได้เองมาใช้ประโยชน์อย่างคุ้มค่าราคาถูก
ประหยัดและใช้ได้ ง่าย
จึงน่าที่จะผลิตสบู่สมุนไพร เพื่อนำมาใช้ชำระล้างทำความสะอาดร่างกายและของใช้หรือใช้ซักเสื้อ ผ้าแทนผงซักฟอกได้ ก่อนที่จะทำการผลิตสบู่สมุนไพร
จำเป็นต้องศึกษาวิธีการผลิตอย่างละเอียดก่อน
เพื่อความปลอดภัยและและจะได้สบู่ที่มีคุณภาพดี
ผลที่คาดว่าจะได้รับ
1.
สามารถนำสบู่ที่ผลิตออกมาไปขายได้
2.
ผลิตสบู่เป็นที่น่าสนใจของคนทั่วไป
3.
สามารถนำมาใช้เป็นของฝากหรือของชำร่วยได้
กิตติกรรมประกาศ
ในการทำโครงงานวิทยาศาสตร์
เรื่องสบู่สมุนไพรจากกลีเซอรีนธรรมชาติ ในครั้งนี้ คณะผู้จัดทำโครงงานวิทยาศาสตร์
ได้รับความอนุเคราะห์จากบุคคลภายนอก ได้แก่ กลุ่มแม่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง
ชาวบ้านในแถบพื้นที่ใกล้เคียง ที่ให้คำแนะนำปรึกษาเกี่ยวกับกลีเซอรีนธรรมชาติที่ทางกลุ่มแม่บ้านได้ทำการผลิตกันขึ้นมาเองจากวัตถุดิบ
ที่ปลอดสารเคมี และได้ให้คำแนะนำในเรื่องของการทำสบู่
วิธีการทำสบู่อย่างถูกต้องและถูกวิธีตลอดจน
อธิบาย ถึงการเตรียมอุปกรณ์ต่างๆที่จำเป็นต้องใช้ในการนำมาทำสบู่และสามารถนำไปลงมือปฏิบัติจริง
ในการจัดทำโครงงาน ชิ้นนี้
และได้คำแนะนำปรึกษาในการทำโครงงานอย่างเป็นกันเอง รวมทั้งแนวคิด
ตลอดจนข้อบกพร่องต่างๆ ที่ต้องแก้ไข
ทำให้คณะผู้จัดทำสามารถแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นในการทำโครงงานชิ้นนี้ได้
จนโครงงานเรื่องนี้ เสร็จสมบูรณ์
คณะผู้จัดทำจึงขอกราบขอบพระคุณเป็นอย่างสูงมา ณ โอกาสนี้
ผู้จัดทำ
บทที่ 1
บทนำ
ที่มาและความสำคัญของโครงงาน
สบู่ เป็นเครื่องสำอางชนิดหนึ่งที่ใช้ในการทำความสะอาดร่างกาย
เดิมใช้เพื่อทำความสะอาดร่างกายเท่านั้น ปัจจุบันกระบวนการผลิตสบู่
มีการเพิ่มส่วนผสมอื่นๆ เพื่อให้สบู่มีสรรพคุณตรงตามความต้องการของผู้บริโภคมากขึ้น
เช่น มีสีสรรที่สวยงามน่าใช้ มีกลิ่นหอม และมีสรรพคุณทางยาในทางการค้า
มีการใช้สารสังเคราะห์เพิ่มขึ้นทำให้ผลิตภัณฑ์น่าใช้ บรรจุภัณฑ์สวยงามแต่แฝงไป
ด้วยสารเคมีที่เป็นอันตราย มีพิษตกค้างและราคาสูง ปัจจุบันนิยมใช้พืชสมุนไพรที่มีอยู่ในธรรมชาติมาเป็นส่วนผสมเพิ่มเติมในสบู่
แทนการใช้สารเคมีสังเคราะห์ พืชสมุนไพรที่ใช้ มีสาระสำคัญและมีสรรพคุณทางยา เช่น มีน้ำมันหอมระเหยที่มีกลิ่นเฉพาะใช้ในการบำบัดโรค
มีสีสรรสวยงาม หาง่ายราคาถูก ประหยัด ปลอดภัย ไร้สารสังเคราะห์ และไม่มีพิษตกค้าง ทำให้สบู่สมุนไพรที่ผลิตขึ้นจากผลิตภัณฑ์ธรรมชาติมีคุณลักษณะเฉพาะที่หลากหลาย
จึงเป็นบทพิสูจน์ให้เห็นถึงความมหัศจรรย์
ของสบู่สมุนไพรที่มีคุณค่ายิ่งของภูมิปัญญาไทย เชื่อว่าทุกคนไม่ว่าจะเป็นเพศไหน
วัยไหน หรือชาติไหน คงไม่มีใครไม่รู้จักหรือไม่เคยใช้ “สบู่” ในการ นำมาถู
ผสมกับน้ำเพื่อชำระล้างสิ่งสกปรกและทำความสะอาดร่างกาย ที่มาตั้งแต่สมัยโบราณ
เพราะในการใช้ชีวิตประจำวันของคนทุกคนต้องมีการอาบน้ำกันอยู่ทุกวัน
โดยปกติคนส่วนใหญ่เฉลี่ย ก็อาบน้ำวันละสองครั้ง และปัจจุบันนี้ สบู่ก็มีมากมายหลาย ชนิดให้ได้เลือกใช้
ตามความเหมาะสม และความชอบของแต่ละบุคคล
แต่จะมีใครทราบหรือไม่ว่าสบู่ส่วนใหญ่ที่ใช้กันอยู่ล้วนแล้วแต่มีส่วน ผสมที่ เป็นพิษของสารซักฟอก และสารเคมี
และเศษที่หลงเหลือในอุตสาหกรรม จากการกลั่นน้ำมัน
และปิโตรเลียม
เคมีรวมถึงวัตถุกันเสีย ซึ่งสารเหล่านี้ล้วนส่งผลร้ายต่อสัตว์และคน
และที่มากกว่านั้น คือ ผิวสามารถดูดซึมของเสียเหล่านี้ได้ถึง 60%
ดังนั้นทางเราจึงได้ศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับการทำสบู่
แล้วจัดทำสบู่สมุนไพรขึ้นมาจากกลีเซอรีนธรรมชาติ
ที่ใช้ได้ผลอย่างดียิ่ง อีกทั้งยังไม่มีสารเคมีหรือสารพิษปนมาอีกด้วย สบู่นั้นเป็นผลจากปฏิกิริยาเคมีของส่วนผสมพื้นฐาน
คือน้ำด่าง (Sodium Hydroxide หรือ Potassium Hydroxide) กับน้ำมัน ซึ่งในที่นี้ทำ
มาจากน้ำมันมะพร้าว ปฏิกิริยาเคมีนี้เรียกว่า Saponification ซึ่งจะทำให้ได้เกลือในรูปของแข็งที่ลื่นและ มีฟอง ที่เราเรียกกันว่าสบู่ โรงงานอุตสาหกรรมส่วนใหญ่มักจะใช้กากน้ำมันปิโตรเลียมเป็นเบสในการทำสบู่
ซึ่งโมเลกุลของน้ำมันปิโตรเลียมจะมีขนาดใหญ่จนผิวไม่สามารถซึมซับได้
และยังก่อให้เกิดอาการ
อุดตันได้อีกด้วย
นอกจากนี้ส่วนประกอบสำคัญทุกชนิดที่ใช้ในกระบวนการผลิต ยังเป็นผลิตภัณฑ์ที่
ได้จากธรรมชาติ คุณจึงมั่นใจได้ว่าไม่มีสารสังเคราะห์ใดๆ เจือปนอยู่ในสบู่
จึงเป็นสบู่ธรรมชาติที่มีความปลอดภัย
วัตถุประสงค์
1.
เพื่อทำสบู่จากกลีเซอรีนธรรมชาติ
2.
เพื่อศึกษาวิธีการทำสบู่สมุนไพร
3.
เพื่อนำสบู่ที่ทำมาใช้ให้เกิดประโยชน์กับตัวเอง
4.
เพื่อการลงมือปฏิบัติจริง
5.
เพื่อเป็นประสบการณ์ในด้านของการศึกษาและเรียนรู้นอกสถานที่
6.
เพื่อเป็นหนทางหารายได้และนำไปประกอบธุรกิจในขั้นต่อไป
7.
เพื่อฝึกการปฏิบัติงานร่วมกันอย่างเป็นหมู่คณะ
8.
เพื่อศึกษาทักษะกระบวนการ
การแก้ปัญหา ด้วยวิธีการทางวิทยาศาสตร์
9.
เพื่อฝึกการคิดวิเคราะห์ในการทำรูปแบบต่างๆของสบู่
10.
เพื่อศึกษาสรรพคุณของพืชสมุนไพรชนิดต่างๆที่จะนำมาเป็นส่วนผสมในการทำสบู่
11.
เพื่อให้มีสบู่ที่ผลิตจากสมุนไพรธรรมชาติ
12.
เพื่อที่จะให้สบู่สมุนไพรเป็นที่รู้จักของคนทั่วไป
สมมติฐาน
1.
สบู่กลีเซอรีนธรรมชาติผสมสมุนไพรต่างชนิดกัน
สามารถทำความสะอาดผิวกายได้ต่างกัน
2.
สบู่กลีเซอรีนธรรมชาติที่ผสม
มะขามกับน้ำผึ้ง ทำความสะอาดผิวได้ดีที่สุด
3.
สบู่กลีเซอรีนธรรมชาติไม่มีสารเคมีใดๆจึงไม่เป็นโทษต่อร่างกาย
ตัวแปรต้น สบู่กลีเซอรีนธรรมชาติ
ตัวแปรตาม ความสะอาดของผิวกาย
ตัวแปรควบคุม ปริมาณสบู่ผสมสมุนไพร
ขอบเขตการศึกษา
การทำสบู่สมุนไพรจากกลีเซอรีนธรรมชาตินั้น
จะได้สบู่สมุนไพรหลากหลายรูปแบบ
และหลากหลายชนิด
ก็ขึ้นอยู่กับแบบพิมพ์ที่จะนำมาพิมพ์สบู่กับสมุนไพรชนิดต่างๆที่นำม
ผสมกับกลีเซอรีน ทำให้ได้สบู่ตามที่เราต้องการ
โดยสบู่ที่ได้มานั้นจะไม่มีสารพิษหรือสารเคมี
ใดๆที่จะตกค้างภายในร่างกายของเราได้เลย เมื่อเรานำสบู่ที่ทำมาใช้
เพราะส่วนผสมที่นำ มาทำนั้น
ล้วนแล้วแต่ทำมาจากธรรมชาติทั้งสิ้น
บทที่ 2
เอกสารที่เกี่ยวข้อง
สบู่
สบู่ เป็นสิ่งที่ใช้ในการทำความสะอาดร่างกาย เช่น การอาบน้ำ การล้างมือ
สบู่จะช่วยละลายไขมัน ทำให้การชำระล้างสะอาดมากขึ้น
สบู่คืออะไร
สบู่ (soap) คือสารเคมีที่เกิดจากการทำปฏิกิริยากันระหว่างโซเดียมไฮดรอกไซด์(ด่าง,โซดาไฟ, (NaOH,) และน้ำมันที่มาจากสัตว์หรือพืช
มีส่วนผสมระหว่างกรด(ไขมัน)กับเบส(ด่าง) ในอัตราส่วนที่ทำให้สามารถทำความสะอาดได้ดี และไม่เป็นอันตรายต่อผิว คือมีค่า pH อยู่ระหว่าง 8-10
ใช้ชำระล้างร่างกายควบคู่กับการอาบน้ำ ทำมาจากไขมันสัตว์ผสมกับน้ำหอม โซดาไฟ และวัตถุดิบอื่นๆ
มีส่วนผสมระหว่างกรด(ไขมัน)กับเบส(ด่าง) ในอัตราส่วนที่ทำให้สามารถทำความสะอาดได้ดี และไม่เป็นอันตรายต่อผิว คือมีค่า pH อยู่ระหว่าง 8-10
ใช้ชำระล้างร่างกายควบคู่กับการอาบน้ำ ทำมาจากไขมันสัตว์ผสมกับน้ำหอม โซดาไฟ และวัตถุดิบอื่นๆ
สบู่ก้อน คือส่วนผสมระหว่างกรด(ไขมัน)กับเบส(ด่าง)
ในอัตราส่วนที่ทำให้สามารถทำความสะอาดได้ดี และไม่เป็นอันตรายต่อผิว คือมีค่า pH อยู่ระหว่าง
8-10 (ในเอกสารจดแจ้งของ อย.ให้ผู้ผลิตสบู่ก้อนระบุว่ามีค่า ph ไม่เกิน
11) กรดหรือกรดไขมัน เช่นน้ำมันพืช
ไขมันสัตว์ เบส เช่นโซดาไฟ โดยทั่วไปอัตราส่วนผสมที่เหมาะสมคือเมื่อผสมกันแล้วควรจะเหลือกรดไขมันอยู่ประมาณ
5% หากไม่มีเครื่องมือในการวัดค่า pH ให้เก็บสบู่เอาไว้อย่างน้อย
15-30 วันเพื่อให้ค่า pH ลดลง
อยู่ในอัตราที่เหมาะสม
กรด(ไขมัน)และเบส(ด่าง)ที่นำมาทำสบู่ ไขมันแต่ละชนิดประกอบด้วยกรดไขมันมากกว่า 1 ชนิด
ตามธรรมชาติกรดไขมันเหล่านี้จะไม่อยู่อิสระ แต่รวมตัวกับสารกลีเซอรอลในไขมันอยู่ในรูปกลีเซอไรด์ เมื่อด่างทำปฏิกิริยากับกรดไขมัน
กรดไขมันจะหลุดออกจากกลีเซอไรด์ รวมตัวเป็นสบู่
สารที่เกาะอยู่กับกรดไขมันก็จะหลุดออกมาเป็นกลีเซอรีน ปฏิกิริยาของ
กรดไขมันแต่ละชนิดเมื่อรวมตัวกับด่างแล้ว จะให้สบู่ที่มีคุณสมบัติแตกต่างกัน เช่น กรดลอริก (lauric acid) มีมากในน้ำมันมะพร้าว เป็นกรดไขมันที่ทำปฏิกิริยากับด่างแล้วให้สารที่มีฟองมาก เป็นต้น
คุณสมบัติของสบู่ที่ได้จากกรดไขมันต่างชนิดกัน
1.
น้ำมันมะพร้าว สบู่ที่ผลิตได้มีเนื้อแข็ง กรอบ แตกง่าย สีขาวข้น มีฟองมากเป็นครีม
ให้ฟองที่คงทนพอควร เมื่อใช้แล้วทำให้ผิวแห้ง
2.
น้ำมันปาล์ม ให้สบู่ที่แข็งเล็กน้อย
มีฟองน้อย ฟองคงทนอยู่นาน มีคุณสมบัติในการชะล้างได้ดี แต่ทำให้ผิวแห้ง
3.
น้ำมันรำข้าว ให้วิตามินอีมาก
ทำให้สบู่มีความชุ่มชื้น บำรุงผิว ช่วยลดความแห้งของผิว
4.
น้ำมันถั่วเหลือง เป็นน้ำมันที่เข้าได้ดีกับน้ำมันอื่น ให้ความชุ่มชื้น รักษาผิว
แต่เก็บไว้ได้ไม่นาน มีกลิ่นหืนง่าย
5.
น้ำมันงา เป็นน้ำมันที่ให้วิตามินอี
และให้ความชุ่มชื้น รักษาผิว แต่มีกลิ่นเฉพาะตัว
6.
น้ำมันมะกอก ทำให้ได้สบู่ที่แข็งพอสมควร
ใช้ได้นาน มีฟองเป็นครีมนุ่มนวลมาก ให้ความชุ่มชื้น ไม่ทำให้ผิวแห้ง
7.
น้ำมันละหุ่ง ช่วยทำให้สบู่มีฟองขนาดเล็กจำนวนมาก ทำให้สบู่เป็นเนื้อเดียวกันดี
สบู่ไม่แตก ทำให้สบู่มีความนุ่มเนียน และช่วยให้ผิวนุ่ม
8.
น้ำมันเมล็ดทานตะวัน ทำให้สบู่นุ่มขึ้น แต่ฟองน้อย
9.
ไขมันวัว จะได้สบู่ที่มีเนื้อแข็งสีขาวอายุการใช้งานนานมีฟองน้อย
ทนนาน แต่นุ่มนวล
10. ไขมันหมู จะได้สบู่ที่มีเนื้อแข็ง
อายุการใช้งานนาน ฟองน้อย แต่ทนนาน
11. ขี้ผึ้ง ได้สบู่เนื้อแข็ง อายุการใช้งานนาน
ฟองน้อย แต่ทนนาน
12. ไขมันแพะ ได้สบู่เนื้อนุ่ม
ได้ความชุ่มชื้นแก่ผิว ผิวนุ่มเนียน
เบส(ด่าง)ที่ใช้มี
3 ชนิด คือ
1.
ขี้เถ้า
ใช้ในการผลิตสบู่ในสมัยโบราณ ปัจจุบันมีการพัฒนาใช้เป็นด่างแทน
2.
โซดาไฟ หรือโซเดียมไฮดรอกไซด์ ทำปฏิกิริยาได้สบู่ก้อนแข้ง
3.
โพแทสเซียมไฮดรอกไซด์ ทำปฏิกิริยาได้สบู่เหลว
ความสำคัญของสบู่
สบู่ คือ
ของใช้ที่จำเป็นในชีวิตประจำวัน
ทุกวันเราอาบน้ำต้องใช้สบู่เพื่อการขจัดสิ่งสกปรกออกจากร่างกาย
ซึ่งคนส่วนมากมักจะเลือกสบู่ที่สามารถทำความสะอาดได้ดีมากๆ
จนไม่คำนึงถึงผลเสียที่จะเกิดกับผิวในภายหลัง ปัจจุบันสบู่มีมากมายหลายชนิดให้เราเลือกใช้
ตามความเหมาะสมและความชอบของแต่ละบุคคล แต่เรารู้จักสบู่เหล่านั้นดีเพียงไร
และจะมีสักกี่คนที่ใส่ใจในรายละเอียดว่าสบู่แต่ละก้อนมีส่วนประกอบสำคัญอะไรบ้าง
สบู่ที่ดีจะต้องมีส่วนประกอบสำคัญที่จำเป็นและมีประโยชน์ต่อผิว
ซึ่งนอกจากจะทำให้สบู่ที่ได้ทำความสะอาดผิวได้ดีแล้ว ยังสามารถบำรุงผิวได้อีกด้วย
ทั้งนี้ สบู่เป็นสิ่งที่เราต้องใช้เป็นประจำทุกวัน หากเราคัดสรรสบู่ที่ดีมีคุณภาพ
จะทำให้เรามีสุขภาพผิวของที่ดีอยู่คู่กับเราไปตลอดนานเท่านาน
บทที่ 3
วิธีการดำเนินงาน
วัสดุอุปกรณ์ในการทำสบู่
1.
กลีเซอรีน 2
กิโลกรัม
2.
มีด 1 ด้าม
3.
เขียง 1 อัน
4.
ถาด 1 ใบ
5.
หม้อ 1 ใบ
6.
เตาแก๊ส 1 อัน
7.
ไม้พาย 1
อัน
8.
แอลกอฮอล์บริสุทธิ์ 1 ขวด
9.
ถุงแก้ว ไม่จำกัดจำนวน
10.
ลวดมัดถุงแก้ว ไม่จำกัดจำนวน
11.
สติ๊กเกอร์ติดหน้าซอง ไม่จำกัดจำนวน
12.
น้ำผึ้ง 1 ขวด
13.
มะขาม 1 ถุง
14.
ดอกอัญชัน ตามใจชอบ
15.
ผงขมิ้นชัน 1 ขีด
16.
ผงไพล 1 ขีด
17.
นมสด 1 กระป๋อง
18.
กากกาแฟ ตามใจชอบ
19.
แม่พิมพ์สบู่ 3
อัน
20.
แผ่นใสซีน 1 ม้วน
วิธีการดำเนินการ
1.
หั่นกลีเซอรีนให้เป็นชิ้นเล็นๆ
2.
นำกลีเซอรีนใส่หม้อแล้วนำไปตั้งไฟอ่อนๆ
3.
รอให้กลีเซอรีนละลายจนหมดโดยไม่ต้องคนมากเพราะจะทำให้เกิดฟอง
4.
รอจนกลีเซอรีนละลายจนหมดแล้วจึงใส่สมุนไพรที่เราได้จัดเตรียมไว้
5.
อาจจะใส่ขมิ้นผสมน้ำผึ้งลงไปตามชอบ
6.
อาจใส่สีหรือกลิ่นตามชอบลงไป ( หรือใช้สีตามธรรมชาติของสมุนไพร
)
7.
ใช้ไม้พายคนส่วนผสมให้เข้ากันโดยคนเบาๆอย่าคนแรงเพราะจะทำให้เกิดฟอง
8.
เมื่อส่วนผสมเข้ากันดีจึงปิดไฟ
9.
นำสบู่ที่ได้เทใส่แม่พิมพ์ที่เตรียมไว้
10.
แล้วจึงนำแอลกอฮอล์ 95 %
ที่เตรียมไว้ฉีดที่แม่พิมพ์เพื่อไล่ฟองสบู่ออกให้หมด
11. แล้วจึงตั้งทิ้งไว้รอให้สบู่แข็งตัวประมาณ 30
นาที
12.
เมื่อสบู่แข็งตัวดีแล้วจึงแกะออกจากแม่พิมพ์แล้วเก็บให้มิดชิดอย่างให้โดนลม
13.
นำสบู่ที่ได้ใส่บรรจุภัณฑ์ที่ได้เตรียมไว้แล้วตกแต่งให้สวยงาม
14.
เสร็จแล้วค่ะสบู่สมุนไพรจากกลีเซอรีนธรรมชาติ
บทที่ 4
ผลการดำเนินงาน
ค่าใช่จ่ายในการทำสบู่
ลำดับที่
|
รายการ
|
จำนวน
|
หน่วยนับ
|
ยอดเงิน (ต่อหน่วย)
|
ยอดเงินรวม
|
(บาท)
|
(บาท)
|
||||
1
|
กลีเซอรีน
|
2
|
กก.
|
200.00
|
400.00
|
2
|
ถุงแก้ว
|
1
|
ขีด
|
40.00
|
40.00
|
3
|
สติ๊กเกอร์ติดหน้าซอง
|
5
|
แผ่น
|
5.00
|
25.00
|
4
|
ลวดมัดถุงแก้ว
|
5
|
เส้น
|
5.00
|
25.00
|
5
|
น้ำผึ้ง
|
1
|
ขวด
|
60.00
|
60.00
|
6
|
ผงขมิ้น
|
1
|
ขีด
|
25.00
|
25.00
|
7
|
ผงไพล
|
1
|
ขีด
|
20.00
|
20.00
|
8
|
มะขามเปียก
|
1
|
ถุง
|
10.00
|
10.00
|
9
|
นมสด
|
1
|
กระป๋อง
|
20.00
|
20.00
|
10
|
กากกาแฟ
|
-
|
|||
11
|
ไม้พาย
|
1
|
อัน
|
20.00
|
20.00
|
12
|
แบบพิมพ์สบู่
|
2
|
แบบ
|
105.00
|
210.00
|
ยอดรวมทั้งหมด
|
510.00
|
855.00
|
|||
วัสดุอุปกรณ์ในการทำรูปเล่มและฟิวเจอร์บอร์ดพีเซนท์
1.
ฟิวเจอร์บอร์ด 3 แผ่น
2.
กระดาษอังกฤษ 5 แผ่น
3.
อุปกรณ์ตกแต่งขอบ 1
ชุด
4.
สติ๊กเกอร์ติดขอบ 2 อัน
5.
รูปตุ๊กตาตกแต่ง 5 อัน
6.
กาวลาเท็กซ์ 1 ขวด
7.
กาวสองหน้าแบบบาง 1 ม้วน
8.
กรรไกร 1 อัน
9.
หน้าปกรายงาน 2 แผ่น
10.
สันปก 1 อัน
11.
ปกใส 2 แผ่น
12.
กระดาษ A4 1 รีม
13.
ที่เจาะรู 1 อัน
14.
เชือกสี 3 เส้น
15.
ไม้บรรทัด 1 อัน
ค่าใช่จ่ายในการทำโครงงาน
ลำดับที่
|
รายการ
|
จำนวน
|
หน่วยนับ
|
ยอดเงิน (ต่อหน่วย)
|
ยอดเงินรวม
|
(บาท)
|
(บาท)
|
||||
1
|
ฟิวเจอร์บอร์ด
|
3
|
แผ่น
|
20.00
|
60.00
|
2
|
กระดาษอังกฤษ
|
5
|
แผ่น
|
10.00
|
50.00
|
3
|
อุปกรณ์ตกแต่ง
|
1
|
ชุด
|
20.00
|
20.00
|
4
|
กระดาษ
A4
|
1
|
รีม
|
112.00
|
112.00
|
5
|
สติ๊กเกอร์ติดขอบ
|
2
|
อัน
|
10.00
|
20.00
|
6
|
ปกใส
|
2
|
แผ่น
|
3.00
|
6.00
|
7
|
หน้าปกหนา
|
2
|
แผ่น
|
3.00
|
6.00
|
8
|
สันปก
|
1
|
อัน
|
6.00
|
6.00
|
9
|
ที่เจาะรู
|
1
|
อัน
|
30.00
|
30.00
|
10
|
กรรไกร
|
1
|
อัน
|
10.00
|
10.00
|
11
|
กาวสองหน้าแบบบาง
|
1
|
ม้วน
|
10.00
|
10.00
|
12
|
กาวลาเท็กซ์
|
1
|
ขวด
|
15.00
|
15.00
|
13
|
รูปตุ๊กตาตกแต่ง
|
5
|
อัน
|
6.00
|
30.00
|
14
|
เชือกสี
|
3
|
เส้น
|
10.00
|
30.00
|
ยอดรวมทั้งหมด
|
265.00
|
405.00
|
|||
บทที่ 5
สรุปและอภิปรายผลการทดลอง
สรุปผลการทำโครงงาน
กลีเซอลีนธรรมชาติสามารสนำมาผสมกับสมุนไพรชนิดต่าง ๆ
ได้เพื่อให้ได้สบู่สมุนไพรตามความต้องการของ ผู้ใช้ โดยที่ปราศจากสารเคมีต่างๆ
ที่เป็นอันตรายต่อร่างกายในระยะยาว
ผิวหนังของคนเราต่างกันเราจึงเลือกใช้สบู่ที่ต่างชนิดกัน จึงมีสบู่หลากหลายให้คุณได้เลือกใช้
บางคนก็ชอบใช้ขมิ้น
บางคนก็ชอบใช้น้ำผึ้ง ดังนั้น
เราจึงสามารถทำเองได้โดยใช้กลีเซอรีนจากธรรมชาตินี้
สมุนไพรที่ใช้ก็หาได้ง่ายในท้องถิ่นราคาไม่แพงและยังให้ประโยชน์ต่อผิวเราได้ดีอีกด้วย
ข้อเสนอแนะ
1.
ใช้แอลกอฮอล์
95% ฉีดหลังจากเทสบู่ลงแบบพิมพ์เพื่อไล่ฟองอากาศ
2.
นำสมุนไพรชนิดอื่นที่ชื่นชอบมาผสมลงในสบู่
เช่น มะเฟือง
3.
สบู่ที่แกะออกจากแม่พิมพ์แล้วไม่ควรปล่อยให้โดยลมเพราะจะทำให้สบู่มีฟองน้อยลงจึงควรรีบห่อบรรจุภัณฑ์ที
ประโยชน์ที่ได้รับ
- ได้ทำสบู่สมุนไพรขึ้นมาจากกลีเซอรีนธรรมชาติ
- ได้รู้ถึงวิธีการทำสบู่อย่างถูกต้องโดยละเอียด
- ได้ลงมือค้นคว้าหาข้อมูลและปฏิบัติจริง
- ได้รับความรู้และประสบการณ์จากการทำสบู่
- ได้สบู่มาเป็นหนทางหารายได้และนำไปประกอบธุรกิจในขั้นต่อไปได้
- ได้ฝึกการปฏิบัติงานร่วมกันอย่างเป็นหมู่คณะ
- ได้ฝึกทักษะกระบวนการคิดวิเคราะห์และการแก้ปัญหาด้วยวิธีการทางวิทยาศาสตร์
- ได้รู้สรรพคุณของพืชสมุนไพรชนิดต่างๆที่สามารถนำมาทำสบู่ได้
- ได้สบู่ที่ทำจากสมุนไพรซึ่งปราศจากสารตกค้าง
และสามารถนำมาใช้เองได้
บรรณานุกรม
